No products in the cart.
Hệ thống làm mát động cơ ô tô là một trong những yếu tố giúp duy trì hiệu suất và tuổi thọ của động cơ. Với khả năng kiểm soát nhiệt độ, hệ thống này ngăn ngừa tình trạng quá nhiệt, giúp động cơ vận hành ổn định, hiệu quả và tiết kiệm nhiên liệu. Tuy nhiên nếu như hệ thống làm mát bị hỏng thì sẽ xảy ra vấn đề gì ? Cùng Lốp Xe Hùng Phan tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau nhé!
Mục lục
Cấu tạo chung của hệ thống làm mát động cơ ô tô
Hệ thống làm mát động cơ ô tô là hệ thống giúp kiểm soát nhiệt độ của động cơ, đảm bảo nó không quá nóng khi hoạt động. Trong quá trình hoạt động, động cơ sản sinh ra rất nhiều nhiệt. Nếu không được làm mát đúng cách, nhiệt độ cao có thể gây ra hư hỏng nghiêm trọng cho các bộ phận bên trong động cơ.
Két nước (Bình làm mát)
Két nước hay còn gọi là bình làm mát, là bộ phận quan trọng nhất trong hệ thống làm mát. Chức năng chính của két nước là chứa và tản nhiệt cho nước làm mát sau khi đã hấp thụ nhiệt từ động cơ. Két nước thường được đặt ở phía trước xe, nơi dễ tiếp xúc với luồng không khí bên ngoài để làm mát nhanh chóng.
Két nước bao gồm nhiều lớp ống nhỏ dẫn nước làm mát, được bao quanh bởi các lá nhôm hoặc đồng. Thiết kế này giúp tăng diện tích tiếp xúc và cải thiện khả năng tản nhiệt khi không khí luân chuyển qua két.
Bơm Nước
Bơm nước có nhiệm vụ lưu thông nước làm mát qua hệ thống, từ két nước đến động cơ và ngược lại. Bơm nước thường được điều khiển bởi dây curoa kết nối với trục khuỷu của động cơ, đảm bảo sự tuần hoàn liên tục của nước làm mát. Một số hệ thống làm mát hiện đại sử dụng bơm điện để kiểm soát lưu lượng nước theo thời gian thực, giúp tối ưu hiệu suất làm mát và tiết kiệm năng lượng.
Van Hằng Nhiệt
Van hằng nhiệt là một van tự động đóng mở để điều chỉnh lưu lượng nước làm mát. Khi động cơ còn lạnh (dưới 80-90 độ C), van sẽ đóng lại, ngăn nước không lưu thông qua két nước mà chỉ luân chuyển qua động cơ để động cơ nhanh chóng đạt nhiệt độ tối ưu. Khi nhiệt độ động cơ tăng lên, van hằng nhiệt sẽ mở, cho phép nước lưu thông qua két để làm mát.
Quạt Làm Mát
Quạt làm mát, thường nằm sau két nước, giúp tản nhiệt khỏi nước làm mát trong két khi luồng không khí tự nhiên không đủ để làm mát hiệu quả (như khi xe chạy chậm hoặc dừng). Các quạt này có thể là loại chạy bằng điện hoặc truyền động từ động cơ. Trong các hệ thống làm mát tiên tiến, quạt làm mát có thể tự điều chỉnh tốc độ quay tùy theo nhiệt độ động cơ, giúp tối ưu hóa khả năng làm mát và tiết kiệm năng lượng.
Đường Ống Dẫn Nước
Hệ thống đường ống dẫn nước kết nối các bộ phận của hệ thống làm mát với nhau, bao gồm két nước, bơm nước, van hằng nhiệt, và động cơ. Các ống dẫn này thường được làm từ vật liệu chịu nhiệt và chống ăn mòn như cao su hoặc silicon. Thiết kế đường ống phải đảm bảo không bị gấp khúc hoặc nghẽn, giúp nước làm mát lưu thông dễ dàng, tránh tích tụ nhiệt độ cục bộ.
Nắp Két Nước
Nắp két nước có vai trò kiểm soát áp suất bên trong hệ thống làm mát. Khi nhiệt độ tăng cao, nước làm mát giãn nở và tạo ra áp suất lớn trong hệ thống. Nắp két nước được thiết kế với một van an toàn, cho phép giải phóng một lượng nhỏ nước làm mát khi áp suất vượt ngưỡng an toàn. Điều này giúp bảo vệ hệ thống làm mát khỏi hư hỏng do áp suất quá cao.
Nguyên lý hoạt động của hệ thống làm mát động cơ trên xe ô tô
Hệ thống làm mát ô tô hoạt động bằng dung dịch, dựa trên nguyên lý tuần hoàn nước làm mát qua động cơ và bộ phận tản nhiệt. Cụ thể, dung dịch làm mát được bơm đến các đường dẫn quanh động cơ để hấp thụ nhiệt sinh ra khi nhiên liệu được đốt cháy. Sau khi nhiệt độ của dung dịch tăng cao, nó sẽ được dẫn qua các ống cao su đến bộ tản nhiệt, nơi nhiệt lượng này được giảm bớt nhờ luồng khí từ phía trước xe.
Khi đi qua bộ tản nhiệt, nước làm mát được hạ nhiệt rồi lại quay trở lại động cơ, tiếp tục chu trình làm mát. Toàn bộ hệ thống được kiểm soát bằng van điều chỉnh, ngăn ngừa tình trạng nước sôi dù động cơ hoạt động ở nhiệt độ cao. Điều này giúp duy trì nhiệt độ lý tưởng cho động cơ và đảm bảo hiệu suất ổn định của xe.
Phân loại hệ thống làm mát trên xe ô tô phổ biến hiện nay
Hệ thống làm mát động cơ xe ô tô bằng không khí
Hệ thống này sử dụng luồng không khí tự nhiên để hạ nhiệt động cơ, chủ yếu xuất hiện trên các xe máy, xe tải nhỏ, hoặc xe đời cũ. Trong hệ thống này, các bộ phận động cơ được thiết kế với các lá tản nhiệt để tăng diện tích tiếp xúc với không khí, giúp quá trình làm mát diễn ra nhanh chóng hơn khi xe di chuyển. Hệ thống làm mát bằng không khí có cấu tạo đơn giản, ít chi phí bảo dưỡng, nhưng không hiệu quả cao khi xe chạy chậm hoặc đứng yên, và thường không phù hợp với động cơ lớn.
Hệ thống làm mát động cơ bằng nước
Phổ biến trên hầu hết các xe ô tô hiện đại, hệ thống làm mát bằng nước sử dụng dung dịch làm mát chuyên dụng để giảm nhiệt động cơ. Hệ thống bao gồm các thành phần chính như két nước, bơm nước, van điều chỉnh nhiệt, và bộ tản nhiệt. Dung dịch làm mát được bơm qua động cơ, hấp thụ nhiệt, sau đó được chuyển qua bộ tản nhiệt để giảm nhiệt độ nhờ luồng khí từ bên ngoài trước khi quay lại động cơ. Hệ thống này hoạt động ổn định và có hiệu suất cao, giúp duy trì nhiệt độ ổn định, đảm bảo động cơ hoạt động hiệu quả trong nhiều điều kiện vận hành.
Những nguyên nhân khiến hệ thống làm mát bị hỏng
Rò rỉ nước làm mát: Ống dẫn nước làm mát có thể bị rò rỉ do hỏng hóc hoặc mòn theo thời gian, gây ra tình trạng thiếu nước làm mát, làm hệ thống làm mát động cơ bị hỏng.
Van hằng nhiệt không hoạt động: Van hằng nhiệt là bộ phận điều tiết lưu lượng nước làm mát đi vào động cơ. Khi van bị kẹt ở vị trí mở hoặc đóng, nước làm mát sẽ không lưu thông đúng cách, khiến động cơ bị quá nhiệt hoặc không đạt nhiệt độ lý tưởng.
Quạt làm mát không quay: Quạt làm mát giúp đẩy không khí vào bộ tản nhiệt để làm mát động cơ. Nếu quạt không hoạt động, đặc biệt trong thời tiết nóng hoặc khi xe di chuyển chậm, nhiệt độ động cơ sẽ tăng cao, dễ gây hư hại.
Bơm nước bị hỏng: Bơm nước có nhiệm vụ cung cấp lưu lượng nước làm mát cần thiết khắp hệ thống. Khi bơm nước bị hỏng, nước làm mát không thể tuần hoàn đều, dẫn đến quá nhiệt động cơ và giảm hiệu quả làm mát.
Bộ tản nhiệt bị tắc nghẽn: Bộ tản nhiệt có thể bị tắc do bụi bẩn hoặc cặn bã tích tụ, cản trở luồng nước làm mát, khiến hệ thống không thể tản nhiệt hiệu quả.
Đặc biệt khi hệ thống làm mát gặp sự cố và không giảm nhiệt cho động cơ hiệu quả, nhiệt độ động cơ tăng cao có thể lan sang lốp xe. Điều này khiến lốp xe nhanh bị mòn, giảm tuổi thọ, và tăng nguy cơ nổ lốp khi xe chạy ở tốc độ cao.
Việc hệ thống làm mát bị hỏng sẽ gây tiêu cực đến lốp xe tải một cách gián tiếp. Cụ thể như việc vỏ lốp xe container hay ô tô sẽ bị hư hỏng qua việc động cơ bị quá tải do quá nóng, mất kiểm soát xe khi xe quá nhiệt, bộ truyền động bị hư hại. Các vấn đề lỗi này khi xảy ra sẽ gây áp lực lên lốp xe, làm giảm tuổi thọ và khả năng an toàn trong hoạt động.
Qua những chia sẻ trên, có thể thấy rằng hệ thống làm mát động cơ đóng vai trò không thể thiếu trong hoạt động ổn định ô tô. Việc bảo trì giúp tránh hệ thống làm mát bị hỏng không chỉ giúp duy trì hiệu suất động cơ, mà còn ngăn ngừa các sự cố phát sinh có thể gây nguy hiểm trong quá trình sử dụng xe.
